अयिगिरि नन्दिनी नन्दिती मेदिनि अर्थ महत्त्व

अयिगिरि नन्दिनी नन्दिती मेदिनि मीनिंग

 
अयिगिरि नन्दिनी नन्दिती मेदिनि लिरिक्स मीनिंग Aigiri Nandini Mahishasura Mardini Lyrics

अयिगिरि नन्दिनी नन्दिती मेदिनि, विश्व विनोदिनी नन्दिनुते
गिरिवर विन्ध्यशिरोधिनिवासिनी, विष्णु विलासिनीजिष्णुनुते
भगवति हे शितिकण्ठ कुटुम्बिनी, भूरि कुटुम्बिनी भूत कृते
जय जय हे महिषासुर मर्दिनी, रम्य कपर्दिनी शैलसुते

सुरवरवर्षिणि दुर्धरधर्षिणि दुर्मुख मर्षिणि हर्षरते
त्रिभुवन पोषिणि शङ्करतोषिणि किल्बिषमोषिणि घोषरते
दनुजनिरोषिणि दितिसुतरोषिणि दुर्मदशोषिणि सिन्धुसुते
जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते

अयि जगदम्ब मदम्ब कदम्ब वनप्रियवासिनि हासरते
शिखरि शिरोमणि तुङ्गहिमलय शृङ्गनिजालय मध्यगते
मधुमधुरे मधुकैटभगञ्जिनि कैटभभञ्जिनि रासरते
जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते

अयि शतखण्ड विखण्डितरुण्ड वितुण्डितशुण्द गजाधिपते
रिपुगजगण्ड विदारणचण्ड पराक्रमशुण्ड मृगाधिपते
निजभुजदण्ड निपातितखण्ड विपातितमुण्ड भटाधिपते
जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते

अयि रणदुर्मद शत्रुवधोदित दुर्धरनिर्जर शक्तिभृते
चतुरविचार धुरीणमहाशिव दूतकृत प्रमथाधिपते
दुरितदुरीह दुराशयदुर्मति दानवदुत कृतान्तमते
जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते

अयि शरणागत वैरिवधुवर वीरवराभय दायकरे
त्रिभुवनमस्तक शुलविरोधि शिरोऽधिकृतामल शुलकरे
दुमिदुमितामर धुन्दुभिनादमहोमुखरीकृत दिङ्मकरे

अयि निजहुङ्कृति मात्रनिराकृत धूम्रविलोचन धूम्रशते
समरविशोषित शोणितबीज समुद्भवशोणित बीजलते
शिवशिवशुम्भ निशुम्भमहाहव तर्पितभूत पिशाचरते

धनुरनुषङ्ग रणक्षणसङ्ग परिस्फुरदङ्ग नटत्कटके
कनकपिशङ्ग पृषत्कनिषङ्ग रसद्भटशृङ्ग हताबटुके
कृतचतुरङ्ग बलक्षितिरङ्ग घटद्बहुरङ्ग रटद्बटुके

सुरललना ततथेयि तथेयि कृताभिनयोदर नृत्यरते
कृत कुकुथः कुकुथो गडदादिकताल कुतूहल गानरते
धुधुकुट धुक्कुट धिंधिमित ध्वनि धीर मृदंग निनादरते

जय जय जप्य जयेजयशब्द परस्तुति तत्परविश्वनुते
झणझणझिञ्झिमि झिङ्कृत नूपुरशिञ्जितमोहित भूतपते
नटित नटार्ध नटी नट नायक नाटितनाट्य सुगानरते

अयि सुमनःसुमनःसुमनः सुमनःसुमनोहरकान्तियुते
श्रितरजनी रजनीरजनी रजनीरजनी करवक्त्रवृते
सुनयनविभ्रमर भ्रमर भ्रमर भ्रमर भ्रमराधिपते

सहितमहाहव मल्लमतल्लिक मल्लितरल्लक मल्लरते
विरचितवल्लिक पल्लिकमल्लिक झिल्लिकभिल्लिक वर्गवृते
शितकृतफुल्ल समुल्लसितारुण तल्लजपल्लव सल्ललिते

अविरलगण्ड गलन्मदमेदुर मत्तमतङ्गजराजपते
त्रिभुवनभूषण भूतकलानिधि रूपपयोनिधि राजसुते
अयि सुदतीजन लालसमानस मोहन मन्मथराजसुते

कमलदलामल कोमलकान्ति कलाकलितामल भाललते
सकलविलास कलानिलयक्रम केलिचलत्कल हंसकुले
अलिकुलसङ्कुल कुवलयमण्डल मौलिमिलद्बकुलालिकुले

करमुरलीरव वीजितकूजित लज्जितकोकिल मञ्जुमते
मिलितपुलिन्द मनोहरगुञ्जित रञ्जितशैल निकुञ्जगते
निजगणभूत महाशबरीगण सद्गुणसम्भृत केलितले

कटितटपीत दुकूलविचित्र मयुखतिरस्कृत चन्द्ररुचे
प्रणतसुरासुर मौलिमणिस्फुर दंशुलसन्नख चन्द्ररुचे
जितकनकाचल मौलिमदोर्जित निर्भरकुञ्जर कुम्भकुचे

विजितसहस्रकरैक सहस्रकरैक सहस्रकरैकनुते
कृतसुरतारक सङ्गरतारक सङ्गरतारक सूनुसुते
रथसमाधि समानसमाधि समाधिसमाधि सुजातरते

पदकमलं करुणानिलये वरिवस्यति योऽनुदिनं सुशिवे
अयि कमले कमलानिलये कमलानिलयः स कथं न भवेत
तव पदमेव परम्पदमित्यनुशीलयतो मम किं न शिवे

कनकलसत्कलसिन्धुजलैरनुषिञ्चति तेगुणरङ्गभुवम्
भजति स किं न शचीकुचकुम्भतटीपरिरम्भसुखानुभवम
तव चरणं शरणं करवाणि नतामरवाणि निवासि शिवम्

तव विमलेन्दुकुलं वदनेन्दुमलं सकलं ननु कूलयते
किमु पुरुहूतपुरीन्दु मुखी सुमुखीभिरसौ विमुखीक्रियते
मम तु मतं शिवनामधने भवती कृपया किमुत क्रियते

अयि मयि दीन दयालुतया कृपयैव त्वया भवितव्यमुमे
अयि जगतो जननी कृपयासि यथासि तथानुमितासिरते
यदुचितमत्र भवत्युररीकुरुतादुरुतापमपाकुरुते
 

अयि गिरिनन्दिनि नन्दितमेदिनि विश्वविनोदिनि नन्दिनुते
हे गिरिपुत्री, पृथ्वी को आनंदित करने वाली, संसार का मन मुदित रखने वाली, नंदी द्वारा नमस्कृत
अर्थ: हे देवी, आप पर्वतों की पुत्री हैं। आप पृथ्वी को आनंद प्रदान करती हैं और संसार के मन को प्रसन्न करती हैं। नंदी, भगवान शिव के वाहन, आपको नमस्कार करते हैं।

गिरिवरविन्ध्यशिरोऽधिनिवासिनि विष्णुविलासिनि जिष्णुनुते
पर्वतप्रवर विंध्याचल के सबसे ऊंचे शिखर पर निवास करने वाली, विष्णु को आनंद देने वाली, इंद्रदेव द्वारा नमस्कृत
 
अर्थ: आप विंध्याचल पर्वत के सबसे ऊंचे शिखर पर निवास करती हैं। आप भगवान विष्णु को आनंद प्रदान करती हैं और इंद्रदेव, देवताओं के राजा, आपको नमस्कार करते हैं।
 
भगवति हे शितिकण्ठकुटुम्बिनि भूरिकुटुम्बिनि भूरिकृते
नीलकंठ महादेव की गृहिणी, विशाल कुटुंब वाली, विपुल मात्रा में निर्माण करने वाली देवी
 
अर्थ: आप भगवान शिव की पत्नी हैं, जिन्हें नीलकंठ कहा जाता है। आपके पास एक विशाल परिवार है और आप सभी को भरपूर मात्रा में प्रदान करती हैं।

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते
हे महिषासुर का घात करने वाली, सुन्दर जटाधरी गिरिजा ! तुम्हारी जय हो, जय हो 
अर्थ: हे देवी, आप महिषासुर नामक राक्षस का वध करने वाली हैं। आपके सुंदर बालों का मुकुट पहने हुए, आप पर्वतों की पुत्री हैं। आपकी जय हो, जय हो!

भावार्थ
देवी दुर्गा को शक्ति, सौंदर्य और करुणा की देवी के रूप में पूजा जाता है। इस श्लोक में, देवी को "गिरिनन्दिनि" कहा जाता है, जिसका अर्थ है "पर्वतों की पुत्री"। यह उनके हिमालय पर्वतों से जुड़े होने का एक संदर्भ है, जिन्हें अक्सर शक्ति और शक्ति का प्रतीक माना जाता है।

सुरवरवर्षिणि दुर्धरधर्षिणि दुर्मुखमर्षिणि हर्षरते ।
त्रिभुवनपोषिणि शंकरतोषिणि किल्बिषमोषिणि घोषरते ।।
दनुजनिरोषिणि दितिसुतरोषिणि दुर्मदशोषिणी सिन्धुसुते ।
जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ।।


अयि जगदम्बमदम्बकदम्ब वनप्रियवासिनि हासरते ।
शिखरिशिरोमणि तुङ्गहिमालय शृंगनिजालय मध्यगते ।।
मधुमधुरे मधुकैटभगन्जिनि कैटभभंजिनि रासरते ।
 जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ।।


"अयि जगदम्बमदम्बकदम्ब वनप्रियवासिनि हासरते" - हे जगतमाता, मेरी माँ, प्रेम से कदम्ब के वन में वास करने वाली, हास्य भाव में रहने वाली।
"शिखरिशिरोमणि तुङ्गहिमालय शृंगनिजालय मध्यगते" - हिमालय के शिखर पर स्थित अपने भवन में विराजित।
"मधुमधुरे मधुकैटभगन्जिनि कैटभभंजिनि रासरते" - मधु (शहद) की तरह मधुर, मधु-कैटभ का मद नष्ट करने वाली, महिष को विदीर्ण करने वाली।

"जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते" - सदा युद्ध में लिप्त रहने वाली हे महिषासुर का मर्दन करने वाली अपने बालों की लता से आकर्षित करने वाली पर्वत की पुत्री तुम्हारी जय हो, जय हो, जय हो।

'महिषासुर मर्दिनी स्तोत्रम्' देवी दुर्गा की स्तुति में रचित एक प्रसिद्ध भजन है। यह स्तोत्र देवी के महिषासुर नामक राक्षस का वध करने वाली रूप का गुणगान करता है। इसमें देवी की शक्ति, करुणा और संसार की रक्षा करने वाली उनकी भूमिका का वर्णन किया गया है। यह स्तोत्र भक्तों में अत्यंत लोकप्रिय है और विशेषकर नवरात्रि के अवसर पर गाया जाता है।

इस स्तोत्र का महत्व भक्तों के लिए अत्यधिक है, क्योंकि यह देवी दुर्गा की महिमा का बखान करता है और उनके प्रति श्रद्धा प्रकट करने का माध्यम है। ऐसा माना जाता है कि इस स्तोत्र के नियमित पाठ से भक्तों को शक्ति, साहस और समर्पण की भावना मिलती है। यह स्तोत्र भक्तों को जीवन की कठिनाइयों से लड़ने की प्रेरणा देता है और उन्हें देवी की कृपा प्राप्त करने में सहायक होता है।
Saroj Jangir Author Author - Saroj Jangir

इस ब्लॉग पर आप पायेंगे मधुर और सुन्दर भजनों का संग्रह । इस ब्लॉग का उद्देश्य आपको सुन्दर भजनों के बोल उपलब्ध करवाना है। आप इस ब्लॉग पर अपने पसंद के गायक और भजन केटेगरी के भजन खोज सकते हैं....अधिक पढ़ें

Next Post Previous Post