सुखकर्ता दुखहर्ता वार्ता विघ्नाची श्री गणेश आरती

सुखकर्ता दुखहर्ता वार्ता विघ्नाची श्री गणेश आरती

सुखकर्ता दुखहर्ता वार्ता विघ्नाची,
नुरवी पूर्वी प्रेम कृपा जयाची,
सर्वांगी सुंदर उटी शेंदुराची,
कंठी झळके माळ मुक्ताफळाची,
जय देव जय देव जय मंगलमूर्ती,
दर्शनमात्रे मनकामना पुरती,
जय देव जय देव।।

हा श्लोक गणपतीची स्तुती करतो. तो म्हणतो की गणपती हा सुख देणारा (सुखकर्ता), दुःख दूर करणारा (दुखहर्ता), आणि संकटांचा नाश करणारा आहे. त्याच्या कृपेने भक्तांचे प्रेम वाढते. गणपतीच्या संपूर्ण शरीरावर शेंदुराचा लेप लावलेला आहे आणि त्याच्या गळ्यात मोत्यांची माळ शोभून दिसते. हे मंगलमूर्ती, तुमचा जयजयकार असो, कारण फक्त तुमच्या दर्शनानेच सर्व इच्छा पूर्ण होतात.

रत्नखचित फरा तुज गौरीकुमरा,
चंदनाची उटी कुंकुमकेशरा,
हिरे जडित मुकुट शोभतो बरा,
रुणझुणती नुपुरे चरणी घागरिया,
जय देव जय देव जय मंगलमूर्ती,
दर्शनमात्रे मनकामना पुरती,
जय देव जय देव।।

या श्लोकात गणपतीचे रूप अधिक सुंदर प्रकारे वर्णन केले आहे. तो गौरीचा पुत्र असून त्याला रत्नांनी भरलेला मुकुट आणि चंदनाचा व कुंकुमाचा लेप लावलेला आहे. त्याच्या डोक्यावर हिऱ्यांचा मुकुट शोभतो आहे. त्याच्या पायातील घुंगरू रुणझुण असा आवाज करत आहेत. हे मंगलमूर्ती, तुमचा जयजयकार असो, कारण फक्त तुमच्या दर्शनानेच सर्व इच्छा पूर्ण होतात.

लंबोदर पितांबर फणीवरवंदना,
सरळ सोंड वक्रतुंड त्रिनयना,
दास रामाचा वाट पाहे सदना,
संकटी पावावे निर्वाणी रक्षावे सुरवंदना,
जय देव जय देव जय मंगलमूर्ती,
दर्शनमात्रे मनकामना पुरती,
जय देव जय देव।।

येथे गणपतीला लंबोदर (मोठे पोट असलेला) आणि पिवळे वस्त्र (पितांबर) परिधान केलेला असे संबोधले आहे. त्याला नागांचा देव (फणीवरवंदना) देखील वंदन करतो. त्याची सोंड सरळ आहे आणि त्याला तीन डोळे आहेत. रामदास स्वामी म्हणतात की ते त्यांच्या घराकडे येण्याची वाट पाहत आहेत. हे देवा, संकटाच्या वेळी आम्हाला वाचवा आणि आमचे रक्षण करा.

हिंदी आरतीचा भावार्थ

ही आरती 'शेंदुर लाल चढायो' या नावाने ओळखली जाते, जी संत तुलसीदास यांनी लिहिली असल्याचे मानले जाते.

शेंदुर लाल चढ़ायो अच्छा गजमुख को,
दोंदिल लाल बिराजे सुत गौरिहर को,
हाथ लिए गुड़लड्डू साईं सुरवर को,
महिमा कहे न जाय, लागत हूँ पद को,
जय जय जी गणराज, विद्या सुखदाता,
धन्य तुम्हारा दर्शन, मेरा मन रमता,
जय देव जय देव।।

येथे गणपतीला गजमुख (हत्तीचे मुख असलेला) असे संबोधले आहे. त्याच्या शरीरावर शेंदूर लावलेला आहे. तो गौरीचा पुत्र असून त्याला मोठे पोट आहे. त्याच्या हातात गुळाचे लाडू आहेत. त्याची महिमा शब्दांत सांगता येत नाही, म्हणून मी त्याच्या चरणांना नमस्कार करतो. हे विद्येचे आणि सुखाचे दाता गणराज, तुमचा जयजयकार असो. तुमचे दर्शन धन्य आहे, कारण त्यात माझे मन रमून जाते.

अष्टौ सिद्धि दासी, संकट को बैरी,
विघ्नविनाशन मंगलमूरत अधिकारी,
कोटी सूरज प्रकाश, ऐसी छवि तेरी,
गंडस्थलमदमस्तक, झूले शशि गहरी,
जय जय जी गणराज, विद्या सुखदाता,
धन्य तुम्हारा दर्शन, मेरा मन रमता,
जय देव जय देव।।

येथे गणपतीचे सामर्थ्य वर्णन केले आहे. अष्ट सिद्धी (आठ सिद्धी) त्याच्या दासी आहेत आणि तो संकटांचा शत्रू आहे. तो विघ्नांचा नाश करणारा आहे आणि मंगलमूर्तीचा स्वामी आहे. त्याची प्रतिमा करोडो सूर्यांसारखी तेजस्वी आहे. त्याच्या माथ्यावर चंद्र शोभून दिसतो.

भाव-भगत से कोई शरणागत आवे,
संतत संपत सबही भरपूर पावे,
ऐसे तुम महाराज मोको अति भावे,
गोसावीनंदन निशिदिन गुण गावे,
जय जय जी गणराज, विद्या सुखदाता,
धन्य तुम्हारा दर्शन, मेरा मन रमता,
जय देव जय देव।।

या श्लोकात असे म्हटले आहे की जो कोणी खऱ्या भक्तीने गणपतीच्या आश्रयाला येतो, त्याला अखंड संपत्ती आणि समृद्धी मिळते. हे महाराज, तुम्ही मला खूप आवडता. गोसावीनंदन (तुळशीदास) रात्रंदिवस तुमचे गुणगान करतात.

या दोन्ही आरतींमध्ये गणपतीला विघ्नहर्ता, सुखकर्ता, ज्ञानदाता आणि दयाळू देव म्हणून पाहिले आहे, जो आपल्या भक्तांच्या सर्व इच्छा पूर्ण करतो.

यह भजन भी देखिये

• गौरी नंदन हे दुख भंजन सुन लो मेरी पुकार
• प्रथम पूजा आज गणपति महाराज
• गणपती को दिल में बसाना लिरिक्स
• सर्वसौख्यप्रदायिने नमो नमः गजानना

Author - Saroj Jangir इस ब्लॉग पर आप पायेंगे मधुर और सुन्दर गणेश भजनों का संग्रह । इस ब्लॉग का उद्देश्य आपको सुन्दर भजनों के बोल उपलब्ध करवाना है। आप इस ब्लॉग पर अपने पसंद के गायक और भजन केटेगरी के भजन खोज सकते हैं....अधिक पढ़ें।